Nobody's Edge: April 2013

Tuesday, April 30, 2013

වසන්තය, වේදනා හිම මත

වසංගං හිටපු මල් මත
තබයි උස් තුරු මුදුන් පිනි කැට
විතැන් වී මල් පුරන ගහටත්
වසන්තය ඇවිදින් හිතවත

මන්ද්‍ර ස්වරයෙන් ඉකිබිඳ
යන්න යන විට සිසිරය
නින්ද නැති කොට හෙමින් විමසයි
බින්ද හැකිවෙද හිම වැටුණු මතකය

පෑදෙනා විට අහස් කඩතිර
පීදෙනා වසන්තය මුව විට
හිඳීවිද රළ රැළිති නො නඟාම
වේදනා හිම මිදුණු ගඟදිය

අරන් ඔබ එන්න එක අතකට
කහපාට ෆෝසයිතියා* මල් මිට
ඈත දුර බිම්වලින් නැග එන
සුපෙම් ගී අරන් තව අතකට

වසංගං හිටපු මල් මත
ලියයි මද පවන සිය පෙම් පත
විතැන් වී මල් පුරන ගහටත්
වසන්තය ඇවිදින් හිතවත

*ෆෝසයිතියා(Forsythia) යනු වසන්තයේ එළඹුම සනිටුහන් කරමින් පිපෙන කහපාට මල් වර්ගයකි.

[ඡායාරූපය | මංජුල වෙඩිවර්ධන]

Monday, April 22, 2013

දැනුවත්භාවයේ මිහිතල දිනයක් වේවා!

අද ලෝක මිහිතල දිනය යි!

අප අවට පරිසරය සහ මිහිතලය තව දුරටත් සාමාන්‍ය ජන සමාජයට අයිති වචනයක් නොවන තරමට දුරස් වෙමින් ඇති මොහොතක ලෝකයට පරිසරය තමාගේ කොටසක් නොවී හුදු බාහිර විෂයක් පමණක් වී ඇති කාලයක නැවතත් මිහිතල දිනය එළඹුණා. අපිට අන් ගැටළු තරම් මිහිතල ගැටළු වැදගත් නොවන්නේ ඇයි? මෙයට නොදැනුවත්කම, නොසැලකිල්ල වගේම වැරදි අවබෝධයත් බලපානවා.

1950 දී මිහිතලයේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 15% ක් වැසී තිබුණේ වැසි වනාන්තරවලින්. අද වන විට ඉන් ඉතිරිව ඇත්තේ 6%ක් පමණයි. තව වසර 40 ක් ගත වෙද්දී ඒ 6%ත් අතුරුදන් ‍වීමට නියමිත යි. හැම තප්පරයකට ම ඉතිරිව ඇති වැසි වනාන්තරවලින් අක්කර එකහමාරක් විනාඩියකට අක්කර 150 ක් වසරකට අක්කර මිලියන 78 ක් මිනිසා වෙනත් වගාවන් සහ දැව වෙනුවෙන් විනාශ කරනවා.. බටහිර ‍ඖෂධවලින් 25% ක් ම නිෂ්පාදනය කරන්නේ වැසිවනාන්තර පැළෑටිවලින්. වන විනාශය නිසා මීළඟ වසර 25 ඇතුළත ලෝකයේ පැළෑටි වර්ග, සත්ත්ව වර්ග සහ ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් වර්ග වලින් අඩක් ම සදහට ම වඳ වී යෑමට නියමිත යි. දිනකට අපට සදහටම අහිමි වන සතුන් සහ පැළෑටි වර්ග ගණන 137 ක්. එනම් වසරකට 50,000ක්. ඒ සමගම මාරාන්තික රෝග සඳහා භාවිතයට ගැනෙන ඖෂධත් අපට අහිමි වෙනවා. සංවර්ධිත ලෝකයේ ආහාරවලින් 80% ක් ම නිපදවන්නෙත් වැසි වනාන්තරවලින් ලබා ගන්නා දේවලින්. මෙසේ නො නැවතී විනාශය කරා යෑමට සුළු ලාභ තකා වනය වැනසුවත් වැසි වනාන්නතර තිබෙන්නට ඉඩ හැරීමෙන් අත්වන ආර්ථික, පාරිසරික ලාභය මිළ කළ නො හැකියි.

මේ මිහිතලය මත ජාතීන් 10 ක් දැනටමත් වතුර නැති කමින් තම ජාතිය වඳ වීමේ තර්ජනයට මුහුණ දීලා. සෑම වසරකම සාගරවලට මිනිසුන් විසින් හෙළන අපද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණය රාත්තල් බිලියන 14 ක්. අනෙකුත් ජලයට අපවිත්‍ර ජලය ට්‍රිලියන 19 ක් එකතු වෙනවා. ලෝකය පුරා මිලියන 900 ක් ජනතාව බීමට පිරිසිදු වතුර නැතිකමින් පීඩා විඳිනවා. 40%කට ප්‍රමාණවත් වැසිකිළි පහසුකම් නෑ. මෙහි ප්‍රතිඵලය දරුණු සෞඛ්‍ය අර්බුදයක්. දිනපතා ලෝකයේ පුද්ගලයින් 14,000 ක් අපවිත්‍ර ජලය පානය කිරීමෙන් සැදුණු ලෙඩ රෝග හේතුවෙන් මිය යනවා...

මේ අතර මියයන ළමයින් ප්‍රමාණය දිනකට 4,500 ක්. මේ ප්‍රමාණය දිනකට ඒඩ්ස්වලින්, මැලේරියාවෙන් සහ ක්ෂය රෝගයෙන් මියයන ළමුන්ගේ එකතුවට වඩා වැඩියි.

අපවිත්‍ර වූ වාතය නිසා ඕසෝන් ස්ථරයට හානි වන නිසාම මිනිසා ඇතුළු සියලු ස්වභාවික හා ජීවී පද්ධතීන්ට එය බලපානවා. එහි ප්‍රතිඵලය දරුණු ශ්වසානාබාධ, හෘදයාශ්‍රිත ආබාධ, උගුරේ ආසාදන වැනි විවිධ ලෙඩ රෝග යි.පර්යේෂකයින්ට අනුව වසරකට 1% ක ප්‍රමාණයකින් ඔසෝන් ස්ථරය විනාශ වෙමින් තිබෙනවා. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අමෙරිකාවේ පමණක් 2075 වන විට ඉපදෙන දරුවන් මිලියන 60 ක් ම චර්ම පිළකා සහිතව ඉපදෙනු ඇති. එයින් මිලියනයක් මිය යනු ඇති.

පොලිතීන් භාවිතය කියනනෙත් දිනෙන් දින වැඩිවන ව්‍යසනයක්. සෑම වසරකම පොලිතින් භාවිතය හේතුවෙන් මිලියන ගණනක් කුරුල්ලන්, සිවුපාවන් සහ මසුන් මියයනවා. පොළව සහ ජලය අපවිත්‍ර වෙනවා.

ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම තවත් බරපතල ගැටළුවක්. විද්‍යාඥයින් කියන අන්දමට වසර 2100 වන විට සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය 3% - 5% දක්වා වැඩි වේවි. එහි ප්‍රතිඵලය කුමක් විය හැකිද? මුහුදු මට්ටම මීටර් 25 කින් ඉහළ යනු ඇති. ගංවතුර, නියං, උණුසුම් වායු ධාරා සහ ටොනාඩෝ වැනි ස්වභාවික විපත් ඉහළ යනු ඇති. කෘෂිකාර්මික අස්වනු පහළ යන අතර මැලේරියා වැනි රෝග තුරන් කළ භූමි ප්‍රදේශවල නැවත එම ලෙඩ රෝග හට ගනු ඇති.

මේ සෑම දෙයකටම අප සෑම දෙනෙක්ම ඍජුව සහ වක්‍රව දායක වෙමින් සිටිනවා. ඒ අපි කරන දේවල්වලින් මෙන්ම නොකරන දේවල් වලිනුත්.... අපි පරිසරය, ජලය හෝ වාතය අපවිත්‍ර කරන ජලය අපතේ හරින සෑම මොහොතකම අපේ ක්‍රියාව නිසා ලොව කොතැනක හෝ ළමුන් , මිනිසුන්, සතුන් මිය යන බව අපි අමතක කරනවා. ටොෆි කොළයේ පටන් ෂොපින් බෑග් එක දක්වා එතැනිනුත් එහාට නිවසේ කුණු බාල්දියේ පටන් කර්මාන්ත ශාලාවේ අපද්‍රව්‍ය දක්වා අපි පරිසරයට අත හරිනවා. වැඩිහිටියන් ට ඒ ගැන අදහසක් හෝ පුරුද්දක් නැති නිසාම දරුවනුත් ඒ දේම කරනවා. එළිපිට සිදුවන මහා පරිසර මංකොල්ලකෑම් ගැන කරන කතා ටික දිනකින් යට යනවා. කවර හෝ අරගල නොතකා හැර දේශපාලන සහ මුදල් බලයෙන් මහ පරිමාණයෙන් පරිසරය විනාශ වෙනවා. රක්ෂිත වනාන්තරවල, වැව් තාවුළුවල හෝටල් සැදීම මීට හොඳ උදාහරණයක්.

මේ මහා පරිමාණ වැඩවලට සියල්ල බැරකිරීම නිසා පුද්ගලික මට්ටමින් අපට කළ හැකි දේ අපෙන් ගිලිහෙනවා. උදාහරණයක් විදිහට අපද්‍රව්‍ය තැන තැන නොදැමීම, අපද්‍රව්‍ය කළමණාරණය, ජලය සහ බලශක්තිය ප්‍රවේශමින් පාවිච්චි කිරීම, හැකිතාක් ප්‍රතිචක්‍රිකරණය කළ හැකි දේවල් පාවිච්චි කිරීම, අත්‍යවශ්‍ය කරුණක දී හැර කඩදාසිවල මුද්‍රණය කිරීමෙන් වැළකීම, මේ ගැන දරුවන් දැනුවත් කිරීම, අප පය ගසා සිටින, අප දරා සිටින මිහිතලය වෙනුවෙන් නොනවත්වා අරගල කිරීම සහ හරිත පරිසරයක් සඳහා දායක වීම මේ සඳහා පුද්ගලික මට්ටමින් කළ හැකි දේවල්.

ජාතික සහ අන්තර්ජාතික මට්ටමේ සංවාද මෙන්ම ඒ මට්ටමෙන් සිදුවන මිහිතල දූෂණය ගැනත් අවබෝධයක් සහිත ඒ සඳහා සිය හඬ අවදි කළ හැකි තරම් දැනුවත් පුරවැසියන් බිහිවීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණක්. මේ ප්‍රකට කියමන ඔබ අසා ඇති...

"මිහිතලය යනු අපට අතීතයෙන් ලැබුණු දායාදයක් නොවේ. අනාගත දරුවන්ගෙන් ණයට ඉල්ලා ගන්නා ලද්දකි."

ඔබේ දරුවාගේ දරුවා චර්ම පිළිකා ආසාදිතයෙක් නොවන්නට, අපවිත්‍ර ජල බිඳක් වෙනුවෙන් හඬා නොවැටෙන්නට, කිසිදා හිරු එළිය දකිනු බැරි මිනිස් කුලකයට අයත් නොවන්නට නම්, නොඉඳුල් වනාන්තරවල නොපෙනෙන ඌලකින් ඉපිද පීරාගෙන නිල් සයුරට වැටෙන දිය කඳුරුවලට ද, නිල් පැහැයෙන් බොර පැහැයට හැරෙන් මහා සාගරවලට ද, දිය වෙවී ඔබ සොය එන ග්ලැසියරවලට සහ හිම වලසුන්ට ද, හෙට නිල් අහස දක්නට නොහැකි යැයි තැවෙන උස් කඳු මුදුන්වලට ද, දිනෙන් දින මිහිතලය සදහටම හැරන සතා සීපා වර්ගයන්ට ද, අපේම ක්‍රියාවන් නිසා මිලියන ගණනින් මියැදෙන කුඩා දරුවන්ට ද ඔබේ ආදරය අවශ්‍ය යි. ඔබේ සැලකිල්ල අවශ්‍ය යි.